Menu Zoeken

Verveelvoudiging en openbaarmaking

Om andermans foto's te mogen gebruiken of publiceren, is toestemming of een 'licentie' van de fotograaf nodig. In een licentieovereenkomst formuleert de fotograaf zijn voorwaarden: hoe lang, hoe vaak, waar en op welke wijze zijn foto's mogen gebruikt worden. Om niet alle kleine lettertjes zelf te hoeven bedenken, kan men de algemene voorwaarden van de FotografenFederatie bijsluiten. Fotografen kunnen de auteursrechten ook overdragen, maar daarmee raken ze de zeggenschap over hun foto's wel kwijt. Helaas is hierbij lang niet altijd sprake van vrije keus − eerder van 'slikken of stikken'.

In de Auteurswet staat niet met zoveel woorden wat een fotograaf op grond van zijn auteursrecht precies wel en niet mag. De wet spreekt van de begrippen 'verveelvoudiging' en 'openbaarmaking'. Verveelvoudiging betekent in eerste instantie het letterlijk overnemen of kopiëren van foto's. Denk aan nadrukken, natekenen, naschilderen, fotokopiëren, faxen, scannen, opslaan op de computer of op een cd of dvd en het downloaden van het internet. Maar verveelvoudiging kan ook betrekking hebben op een gehele of gedeeltelijke bewerking of nabootsing in gewijzigde vorm, die ten opzichte van het bestaande werk niet als een nieuw, oorspronkelijk werk kan worden aangemerkt. Voorbeelden hiervan zijn het vergroten, verkleinen, inkleuren en digitaal manipuleren van een foto. Openbaar maken betekent in feite het publiceren van een foto. Een foto kan openbaar worden gemaakt in een krant, tijdschrift of boek, maar uiteraard ook in een televisieprogramma, film, theater, tentoonstelling en op het internet.

Een bijzonder aspect van het internet is het zogenaamde 'hyperlinken'. Dit zijn verwijzingen in de vorm van 'klikbare' woorden, iconen of plaatjes. Wanneer daarop geklikt wordt, komt men op een afbeelding of andere pagina binnen dezelfde website of op de pagina van een andere website. Hyperlinks komen op het internet zeer veel voor en maken het mogelijk over het internet te surfen zonder steeds het adres van de gewenste website te moeten intypen. Daarbij zijn verschillende vormen van hyperlinks te onderscheiden, waarvan sommige geen auteursrechtelijke inbreuk opleveren en andere weer wel. In paragraaf 4.6 worden enkele rechtszaken over het gebruik van deze hyperlinks beschreven.