Geboren in 1966, zelfstandig fotograaf sinds 2001. Foto: Harald Pijnenburg.
Martin volgt een opleiding tot werkbouwkundig tekenaar en is al vijfentwintig jaar oud als hij zijn eerste fototoestel koopt.
Hij werkt bij Foto Veldman, een fotowinkel met een studio. Hij fotografeert er en staat in de winkel. Martin volgt daarna een opleiding tot fotograaf aan de Fotovakschool in Apeldoorn, specialisme bedrijfs- en reclamefotografie, met een voorkeur voor mensen en improviseren. Gwen, de vriendin van Martin, werkt mee als stylist en producent. Verder heeft Martin sinds een aantal jaren een fulltime beeldbewerker in dienst.
Martin is een echte liefhebber van digitale fotografie: 'Toen ik begon deed ik veel middenformaat dia's. In 2002 ging ik wat meer doen met digitaal en begin 2003 ben ik helemaal overgegaan. Nu doe ik alles op kleinbeeld digitaal. Ik vind digitaal zoveel mooier dan film. Mijn foto's zijn zoveel mooier geworden , ook omdat ik veel met licht werk.'
Een fotograaf die van zijn hobby zijn beroep maakte en nu ook nog ondernemer is: 'Ja, ja, absoluut. Ik ben fotograaf geworden, omdat ik graag foto's maak en ik ben niet iemand die zegt: ik wil per se een eigen zaak hebben, dat is niet mijn drijfveer, ondernemer worden. Maar ik merk wel dat ik het echt superleuk vind en dat ik me er steeds meer in verdiep. Als ik naar workshops ga dan heeft het altijd met ondernemen te maken. Heel interessant.
Ondernemen is voor mij je eigen keuzes kunnen maken. De theorie is dat je kunt kiezen waar je voor wilt werken, maar in de praktijk moet er ook gewoon geld op tafel komen. Ik heb wel het gevoel dat ik zelf mijn weg kan kiezen. Ik zeg eigenlijk nooit nee, maar de laatste tijd heb ik het idee dat er veel dingen samen komen en de leuke dingen op mij afkomen. Een paar mooie buitenlandse klussen bijvoorbeeld.
Ik ben vorig jaar begonnen met een nieuw businessplan samen met een jongen die ik tijdens een opdracht heb ontmoet, een bedrijfskundige. We hebben op een rijtje gezet: waar sta ik nu, wat is mijn stijl, wat vind ik leuk, wat zijn mijn sterke punten, waar wil ik heen, wat zijn de klanten waar ik voor wil werken? Dat heb ik nu duidelijk op papier staan en ieder 4-6 weken bellen we met elkaar, maken we een afspraak, stellen we het weer bij en gaan we stap voor stap verder. Het is nu even druk met de nieuwe studio. Maar ik ben er heel bewust mee bezig.
Toen ik net begon pakte ik echt alles aan en eigenlijk komen alle opdrachten vanzelf naar me toe. Ik doe af en toe wel wat aan acquisitie, dan bel ik wat bureaus en ga ergens op af. Maar ik merk dat de meeste dingen vanzelf binnen komen, maar ik heb wel de luxe dat er van allerlei kanten zoveel dingen binnenkomen dat ik wel keuzes kan maken.
Ik ben nu bezig met hoe ik die klanten kan benaderen, die ik ook echt wil hebben. Maar veel dingen komen toch via je netwerk. En ik ben niet eens zo'n netwerker. Wat voor mij werkt, is dat het bij de fotoshoot gewoon gezellig is, dat die ervaring voor iedereen leuk is. Mooie foto's maken is gewoon een vereiste, dat spreekt voor zich, maar dat is niet het belangrijkste als het om nieuwe klanten gaat. Ik merk gewoon dat leuke contacten met mensen en heel simpele dingen als afspraken nakomen en terugbellen als je een oproep gemist hebt veel belangrijker zijn. Je moet alert zijn, er bovenop zitten. Ik ben goed met mensen, dat vind ik ook leuk en dat is ook belangrijk. Wat je ook doet of je nu productfoto's maakt of een landschap, je moet toch met mensen omgaan, je moet het verkopen aan mensen.'
Voor Martin staat de klant altijd centraal: 'Absoluut. Je moet voldoen aan de opdracht. Je kan wel denken: ik zou het anders doen, maar als die klant het gewoon zo wil, dan moet je het gewoon zo doen. Mensen bij reclamebureaus, uitgeverijen en bedrijven zijn ook gewoon mensen en die hebben ook gezinnetjes en hobby's en die willen ook een leuke dag hebben. Ik doe heel veel locatieportretten, en ik vind het gewoon kicken als je even een portret maakt van iemand en je hebt er een half uur de tijd voor en die mensen vinden die ervaring gewoon leuk of lekker snel. Ik stuur ze eigenlijk altijd achteraf wat fotootjes op – daar ben ik ook wel gemakkelijk in – maar als ze die ervaring leuk vinden dan wordt daar over gekletst. Stel ik maak voor een bouwbedrijf een paar portretfoto's van een klant bij een bank, het bouwbedrijf betaalt voor die foto's en de man bij de bank geef ik dan ook wat fotootjes en als hij ze mooi vindt gebruikt ie ze op LinkedIn of zo. Je moet dingen weggeven, dat is het gewoon. Eerst geven, en je moet niet direct iets terug verwachten, maar op de een of andere manier komt er toch altijd wel weer wat voor terug.'
Martin is actief op social media gebied: 'Het gaat om het totaal. Kletsen voor de gezelligheid, dat soort dingen, maar social media hoort er net zo goed bij. Het is gewoon allemaal met mensen omgaan. Je hebt contact met mensen. Het is vaak zo dat als een bedrijf een fotograaf zoekt dan is de laatste waar ze contact mee hebben gehad – in de supermarkt, op Facebook of via Twitter – die komt boven in hun gedachten. Het is gewoon een manier om contact te houden. Ik vind het ook een goede manier om te pluggen wat ik aan het doen ben. We hadden een fotoshoot in Zuid Afrika en dat staat natuurlijk wel goed tegenover klanten, dus daar stuur ik dan een paar berichtjes over. En ik krijg daar dan ook reacties op van mensen. Je zet een beeld van jezelf neer. En ik ben me heel bewust van het beeld dat ik van mezelf neerzet. Ik wil wel als coole fotograaf overkomen.
Ik ben een personal brand, ik werk goed aan mijn eigen merk, zo zie ik het ook echt. En ik vind dat alles een beetje in dat plaatje moet passen. Klanten kiezen ook voor een persoon, denk ik. We hebben veel reclamebureaus waar we vaker mee werken en die jongens zijn gewoon leuke creatieve types. Ik lees er ook vaak boeken over, ik lees heel veel van die businessboeken. En ik heb eigenlijk helemaal geen tijd om te lezen, maar ik heb ze op mijn iPod staan als audioboek. Dat is waarin ik mij tegenwoordig verdiep. Ik verdiep me daar meer in dan in nieuwe flits technieken. Dat leer ik toch wel vanzelf.'
Martin ziet dat de markt snel verandert, maar dat biedt vooral nieuwe kansen: 'Je moet niet klagen en steunen, dat heeft geen zin. Ik kijk naar wat ik wel kan doen. De markt verandert en dat ga je ook niet omkeren. Mensen gaan anders met beeld om. Fotografen die lopen te klagen dat mensen hun beelden misbruiken, die zelf ook films en programma's downloaden, daar betalen ze ook geen cent voor. Mensen gaan anders met media om, dus ook met beeld en ik denk dat je dat gewoon moet accepteren en andere vormen moet vinden om je geld te verdienen.
Misschien heb ik wel makkelijk kletsen, omdat het bij mij gewoon goed gaat. Het is simpel, als er geen markt meer is voor bepaalde dingen dan zul je wat anders moeten gaan zoeken, of je eigen markt creëren. Ik bedoel, maak eens wat unieks.
Kansen? Een eigen stijl ontwikkelen in ieder geval, dat is heel belangrijk, wat het ook is, al is het alleen maar je eigen stijl in je persoonlijkheid. Fotografie is ook showbusiness, de beleving is belangrijk, daarvan moet je je ook bewust zijn. Maar het kan ook iets met licht zijn, iets herkenbaars zeg maar. Dat klanten het idee krijgen als we dat soort foto's willen hebben, dan moeten we bij hem zijn, want alleen hij kan dat.
Er is toch een gigantische markt voor beeld. Kijk maar eens om je heen, overal staan plaatjes in. Er zijn wel heel veel fotografen natuurlijk. Er zijn heel veel mensen die doen het naast hun beroep, daar is ook wel veel kritiek op, maar tegenwoordig hebben ook mensen vaak geen fulltime baan meer, niet alleen op het gebied van fotografie, maar bij allerlei beroepen. Gewoon je eigen ding doen. Hier hebben we al 15 beroepsfotografen, in een klein dorpje als Epe. Met die fotografen hebben we gewoon goed contact. Een keer in de paar maanden hebben we een fotografenlunch en ik deel deze studio ook met een fotograaf. We doen allemaal ons eigen ding en wat ik doe dat doet een ander weer niet en andersom.'
Martin is actief binnen de fotografenvereniging BFN: 'De BFN is een steuntje in de rug op het moment dat je een probleem hebt met een klant, incasso bijvoorbeeld. Al sturen ze alleen maar een briefje. Het is ook een manier om je te onderscheiden. BFN zet je toch wel wat serieuzer neer naar je klant toe. Maar daarnaast kunnen ze ook veel dingen doen richting naar consumenten en beeldgebruikers, duidelijk maken dat fotograaf toch wel een echt beroep is. Iedereen, die een camera koopt denkt dat hij ook direct een fotograaf is. En dat ben je ook wel, alleen je moet je wel realiseren dat als jij een camera koopt dat je een ander plaatje maakt dan ik met 10 jaar evaring en met mijn lampen. Dan maak ik gewoon betere foto's. Dat moet je ook in je achterhoofd houden: je hebt al een dikke voorsprong. De meeste mensen die al langer fotograaf zijn en die klagen over nieuwkomers: je hebt een voorsprong en gebruik die ook. Jouw plaatjes moeten er gewoon beter uitzien en het moet je ook dwingen om die voorsprong vast te houden en blijven verbeteren en blijven meegaan met de veranderingen, ook met zoiets als social media. Gewoon bijhouden, want uiteindelijk – stel je kan nog zo goed foto's maken – als ze je niet weten te vinden, dan heb je daar niets aan. Dan is het een leuke hobby, maar verder niet. Als je niet meegaat met social media en dat soort dingen, en er zijn nieuwe fotografen die dat wel doen, die vallen op, die taggen foto's op Facebook of op Hyves, die hebben zoveel vrienden en die worden dan toch het eerst gevonden. Als jij dat ook doet – helemaal niet zo moeilijk omdat te leren – en jouw foto's zijn 10 keer beter dan is de kans veel groter dat de klant voor jou kiest.'
Voor Martin houdt het nooit op: 'Als je succes wilt hebben – je moet talent hebben en je moet hard werken – moet je er continue bovenop blijven zitten, het gaat gewoon altijd door en je moet keihard blijven werken. Ik heb nu zoiets van: het gaat echt goed met mij en met de zaak. Het vreet energie, het gaat aan één stuk door, maar ik denk wel: wat een mooie baan heb ik toch, het geeft mij ook energie. De meeste klussen geven mij energie. Ik haal heel veel inspiratie uit mijn werk. En omdat je het leuk vindt, ben je er ook beter in. Workshops doe ik omdat ik het leuk vind om over mijn werk te praten, maar het komt wel op het tweede plan, in eerste instantie ben ik fotograaf. Het gaat me niet om omzet te genereren. Ik vind het leuk om mijn kennis en ervaring te delen. Ik heb zelf ook veel geleerd van internet en van mensen die vertelden wat ze deden. En ik ben niet te beroerd om wat ik nu weet weer door te geven.
Ik ben ook heel erg geïnspireerd door Amerikaanse fotografen, daar ben ik helemaal weg van, die Amerikaans manier van denken spreekt mij heel erg aan. Dat je gewoon eerst dingen weggeeft. Ik merk gewoon dat het op de meest rare manieren weer terug komt.
Weggeven binnen grenzen, natuurlijk. Je moet het vanuit het standpunt van de klant bekijken, die wil gewoon een beeld gebruiken en als die steeds weer de fotograaf moet bellen wat het kost, dat irriteert natuurlijk. Mensen zijn zich gewoon niet zo bewust van hoe auteursrecht werkt en ik probeer mijn klanten wel voor te lichten, maar aan de andere kant moet je het ze zo gemakkelijk mogelijk maken. En de meeste foto's die ik maak zijn ook maar kort houdbaar, commercieel gezien.
Je moet blijven denken vanuit de klant, want je doet het wel om te verkopen natuurlijk. Maar je moet ook je eigen portemonnee niet vergeten.
Gwen werkt ook fulltime mee en zoekt locaties en daar zit ook weer iets in waardoor we omzet krijgen. De klant zegt gewoon: wij willen een fotoshoot doen en je krijgt 6 paar schoenen en jullie regelen alles maar: voorstellen voor de locaties, modellen, we regelen vlucht en hotel, alles. We rekenen dan een dagprijs voor de fotografie plus een dagprijs voor de productie.
Voor de klant is dat supermakkelijk, want die heeft er geen omkijken naar. En voor ons is het extra omzet.'