Geboren in 1969, Salamanca, Spanje. Zelfstandig ontwerper en illustrator, oprichter van studio GOOD Inc. ®.
Foto: zelfportret
'Een slimme fotograaf is iemand die meedenkt'
Luis Mendo studeerde aan de Kunstacademie van Madrid, waar hij cum laude afstudeerde als grafisch ontwerper. Hij woont al weer meer dan 18 jaar in Nederland. Bij ontwerpbureau Lava in Amsterdam begon hij als junior ontwerper, hij vertrok er acht jaar later als creatief directeur om als zelfstandig ontwerper verder te gaan. Het was 2005.
'Het is geweldig om zelfstandig te zijn, maar ik ben blij dat ik het niet eerder heb gedaan. Het was voor mij het juiste moment. Ik heb altijd gedacht dat het heel veel gedoe zou zijn, administratie, BTW, heel veel rompslomp. Maar dat viel heel erg mee. Ik ben heel blij dat ik de switch heb gemaakt, ik heb zoveel meer plezier in mijn werk.
Ik ben bij Lava weggegaan met een paar maanden loon. Ik had verder geen reserves, ook geen werkende vrouw, wel een kind en een hypotheek. Ik nam geen klanten mee, maar ik kreeg wel een paar opdrachten om te starten, heel fijn. Het was echt een sprong in het diepe. Maar ik dacht: "Ik ga het doen, ik ga het proberen en ik zie wel." En het is goed gegaan.
Ik heb nooit acquisitie hoeven te doen. Iemand had dat ook voorspeld. Die zei: "Ga maar voor jezelf beginnen, want als je één klant hebt dan komt de rest vanzelf." En ik dacht: "Zo makkelijk kan het toch niet zijn", maar zo gemakkelijk was het wel. Het ging meestal via-via, mond-tot-mond.'
Filosofie
'Ik heb een levensfilosofie, die ik ook op mijn werk toepas: als je goed doet, dan komt er ook iets goeds terug. Goed doen, proberen een beter mens te worden, blijven leren en fijne mensen ontmoeten. Dat staat voor mij centraal, niet het geld verdienen. En dat werkt. Ik krijg er opdrachten door, het is mijn sleutel tot succes gebleken.
Ik maak fouten en neem beslissingen, waarvan ik achteraf denk: "Shit dat had ik niet moeten doen." Ik verlies ook wel eens geld aan een project. Maar zolang je er iets van leert, dan is het goed.
Ik hecht geen waarde aan het krijgen van prijzen, ik vind het onbelangrijk. Het is veel belangrijker dat de klant blij is. Als dat niet zo is, dan maak ik me daar zorgen over, dan wil ik dat oplossen. Als ik een klant als persoon niet fijn vind, dan kan ik niet voor hem werken. Als het niet goed voelt dan stop ik, dan adviseer ik een andere ontwerper en gaan we als goede vrienden uit elkaar.
Jammer, maar geen probleem. Je kunt niet met iedereen werken. Dat is helemaal niet erg.'
Passie
Binnen GOOD Inc., de studio die Luis in 2005 oprichtte, houdt hij zich voornamelijk bezig met redactioneel ontwerp, het ontwikkelen van nieuwe bladen en het restylen van bestaande. GOOD Inc. is onderdeel van The Goodfellas Network (2007), een 'vrienden-netwerk' van ontwerpers en illustratoren waar Luis graag mee samenwerkt. Naast zijn werk als ontwerper geeft Luis lezingen en workshops, startte hij in 2007 de eerste Nederlandse weblog over redactioneel ontwerpen (bladlog.nl) en is hij illustrator en tekenaar (luismendo.com). Hij woont afwisselend in Amsterdam en Tokyo.
'Ik heb een passie voor wat ik doe. Ik vind het echt leuk en belangrijk. Ik denk ook dat ik op mijn manier een bijdrage lever aan de samenleving. En dat straalt af op mijn werk. Klanten zien dat en denken: "Die jongen geeft om wat hij doet." En dat valt kennelijk in goede aarde bij ze.
Ik krijg heel vaak mensen over de vloer die zeggen: ik wil mijn eitje kwijt. Door dat ene zinnetje hebben ze bij mij direct alle geloofwaardigheid verloren. Want het gaat er niet om of je je eitje kwijt kan als kunstenaar. Wat wij doen is een toegepaste kunst, werken in dienst van de opdracht. Dat is voor mij een soort principe dat heel erg diep zit.
Het gaat niet om mij als ontwerper – mooi lettertje kiezen, doen wat ik mooi vind -, het gaat erom een boodschap over te brengen of een product te verkopen of wat dan ook. De klant staat centraal. Dat maakt dat de klanten terugkomen en dat ze je aanbevelen bij anderen. En dat is fijn.
Ik heb ook mijn eigen dingen, mijn illustraties, vrij werk. Dat is begonnen als een liefhebberij, maar nu word ik ook gevraagd om illustraties te maken voor tijdschriften. Vrij en toegepast beginnen soms een beetje door elkaar te lopen, daar moet ik goed op letten.
Ik was alleen, maar alles wat ik deed was met andere mensen. Alleen de tekeningen, die maak ik echt alleen. Dus ik dacht: "Die filosofie die ik heb, die hebben de mensen met wie ik vaak samenwerk ook, dat is een soort stempel, dus laten we een label creëren waarmee we gezamenlijk naar buiten treden." Dat is The Goodfellas Network geworden. Wij staan voor de klant en we doen het niet voor geld, maar om iets goeds neer te zetten.
Klanten vinden het vaak vervelend om met een éénpitter te werken, vanwege de continuïteit bijvoorbeeld. The Goodfellas Network is een soort paraplu. Ik kan altijd aan de klant vertellen dat ik niet alleen ben, dat anderen het werk kunnen overnemen. Het is een internationaal netwerk, een kwaliteitsstempel. En GOOD Inc. is onderdeel van dat netwerk.'
Fotografen zoeken
'Ik heb zo'n 100 fotografen in mijn bestand. Ik ga geen fotografen zoeken als ik ze nodig heb, ik ben continue op zoek.
Fotografen benaderen mij meestal rechtstreeks. Ik bekijk hun portfolio's via hun website en dat sla ik de url op in een bookmarksysteem met tags. Ik ontwijk alle agenten en stockbureaus. Al die verzamelpunten ontwijk ik. Omdat ik het lastig vind, die verkopers en vertegenwoordigers.
Fotografen moeten voor mij via Google te vinden zijn. Ze willen vaak langskomen, maar daar heb ik gewoon geen tijd voor. Als ze geen website hebben, dan begin ik er niet eens aan. Je moet een goede website hebben, up-to-date, simpel, eenvoudig te navigeren en vooral geen flash. Want als ik het werk goed vind, dan wil ik het kunnen mailen naar de klant voor een reactie. Of ik wil er eerst een moodboard van maken. En bij flash moet ik screendumps maken, te veel gedoe. Voor mij zijn die animaties, dat flitsende, de muziekjes alleen maar irritant. Laat maar gewoon je foto's zien.
Ik kijk naar het werk, maar ook naar de bio en naar de foto van de fotograaf zelf, iets persoonlijks, iets van zichzelf. Een foto van de fotograaf in z'n werkruimte bijvoorbeeld vind ik heel fijn. Als ik dan heel veel boeken zie, dan weet ik dat zo iemand veel leest, gecultiveerd is. Dat vind ik heel belangrijk. Want een slimme fotograaf is iemand die meedenkt.
Ik wil niet iemand iets laten doen, ik wil iets samen met hem doen. Meedenken, dat geldt voor iedereen met wie ik werk. Ik weet ook niet alles. Maar wel meedenken vanuit de klant, de boodschap, het blad.'
Toegevoegde waarde
'Ik denk wel dat print een toekomst heeft, maar het wordt nooit meer wat het was. De kip met de gouden eieren komt nooit meer terug. Dat betekent dat we allemaal harder moeten werken voor minder geld, ik ook, wij allemaal.
En als we gaan drukken, dan stellen we veel vaker de vraag: "Is dit het echt waard om te drukken?" Het betekent ook dat alles wat gedrukt wordt, beter van kwaliteit moet zijn – beter papier, beter drukwerk – anders wordt het niet meer gedrukt. En er zal meer aandacht aan fotografie worden besteed. Dat is allemaal heel positief in mijn ogen. Print wordt up-market. En alles wat down-market is, dat wordt online. Dat idee heb ik heel erg en dat zie ik ook al gebeuren.
Heel veel dtp'ers krijgen minder werk, omdat niet ieder nummer van een blad weer helemaal opnieuw gemaakt hoeft te worden. Op basis van een stramien kan de computer het invullen, het wordt steeds meer geautomatiseerd.
Waar ga je dan aan verdienen? Aan jezelf zijn, aan iets leveren wat niemand anders kan, namelijk de liefde voor je vak en kwaliteit, want geautomatiseerde dingen worden steeds slechter.
Je kern heeft te maken met je bagage, je geschiedenis, je situatie thuis. Mijn kern is creativiteit, een beter mens worden. Voor iedereen is het anders.
In de fotografie moet je dus niet alleen maar een foto maken en denken: "Dit is het, dit is de foto die ik wil maken", maar je moet er waardes aan toevoegen. Bijvoorbeeld dat je heel goed met mensen kunt omgaan. Dat maakt je een hele goede portretfotograaf bijvoorbeeld. Of je houdt heel erg van de natuur, want je woonde op een boerderij toen je klein was, dus je bent een goede landschapsfotograaf. Dichtbij jezelf blijven. Dat is een waarde die niemand je kan afnemen. Daar moet je al je geld op zetten. Wees jezelf. Er zijn mensen die geloven dat alles wat met de hand is gemaakt de energie houdt van degene die het gemaakt heeft. Ik ben daar ook van overtuigd. Hetzelfde gebeurt in ons vak. Als ik een tijdschrift maak en ik heb problemen met de hoofdredacteur en met de fotografen of de lithograaf, dan ga je dat zien in het eindresultaat. Je moet altijd zorgen dat je plezier hebt bij het maken, dat je er iets positiefs uit kunt halen. En als je dat doet en iedereen doet dat, dan kan het niet misgaan. En dan komen ze ook weer bij je terug.'
Alles heeft een prijs
'Ik begrijp niet dat mensen voor goedkoop gaan, voor korting. Ik begrijp die houding niet. Iets wat heel goedkoop is, kan gewoon niet goed zijn. Natuurlijk betekent duur niet direct ook beter, maar kwaliteit heeft wel een prijs.
Je moet je niet voor heel weinig geld weggeven, omdat de klant dat wil, want dan komt ook je kwaliteit in het gedrang. Als je zegt: "Ik maak hele mooie portretten voor een tientje", dan geloof ik dat niet. Ik vind ook dat wij de klanten een beetje moeten opvoeden en een soort grenzen stellen: tot hier en niet verder. Ja, de prijzen van de jaren '90 gaan we niet meer krijgen, maar je kunt ook niet steeds lager blijven gaan, want dat wordt het een beetje belachelijk. Ongeloofwaardig ook.
Daar hangt een klok en daar staat op: time is time, time is not money. Vanaf dag één dacht ik: ik wil geen uren tellen, dus ik bereken mijn prijs niet per uur. Alleen als klanten het per se willen, dan doe ik het wel eens.
Ik kijk naar de intrinsieke waarde van het product. Dus stel je komt voor een logo. Ben je een kleine ondernemer die net begonnen is en dan is de waarde van zo'n logo kleiner dan voor een groot bedrijf, die het op busjes en gebouwen gebruikt en ermee op stap gaat om klanten te werven. Dan is de intrinsieke waarde van dat logo veel groter.
Zo doe ik het, niet op basis van een tabel, maar op basis van mijn ervaring en mijn gevoel. Wat gaat de klant er mee doen, wat gaat hij ermee verdienen, dat is belangrijk, daar wil ik een graantje van mee pikken.
Als klanten zeggen: "Wij zijn net begonnen, we hebben geen geld", dan zeg ik: "Prima, je betaalt me heel weinig, maar dan wil ik een percentage van wat je straks verdient." Dat heb ik veel gedaan, gaat ook goed. Maar dan moet ik er wel in geloven.
Of ruilen. Het bed van mijn kind bijvoorbeeld is gemaakt door een meubelmaker die een logo wilde. Allebei blij. Ruilen is prachtig.
De prijs van foto's is naar beneden gegaan. In ons vak, het ontwerpen, zijn de prijzen ook naar beneden gegaan. Dat komt mede doordat iedereen met een computer een logootje in elkaar kan zetten of een eigen boekje maken.
Iedereen kan tegenwoordig zo'n goede Canon 5D kopen en in de perceptie van de leek kan hij dan ook goede foto's maken. Ik heb het heel vaak gehad, klanten die zeggen: "Nee, een fotograaf hoeven we niet, want ik heb een hele mooie camera thuis."
En dan denk je: "Hoe ga ik hem nou uitleggen dat zijn foto's echt shit zijn, ook al heeft hij een geweldige camera?" We moeten ze leren dat fotografie veel meer is dan alleen een camera.
We moeten de focus niet zo richten op het geld, maar op de echte waarde van de dingen. En als je die shift kunt maken dan zul je zien dat je vanzelf meer geld gaat verdienen. De klanten die alleen maar aan geld denken, daar moet je niet mee willen werken, die zijn verloren.
Ik ken fotografen, als je die vraagt: "Wat is je dagprijs?", dat ze zeggen: "2.000 euro"; en als jij dan zegt: "Maar er is maar 300 euro", dan zeggen ze: "Is ook goed." Waar slaat dat op? Dat is toch niet geloofwaardig. Eigenlijk zeggen ze: "Ik wilde je afzetten, maar als jij het voor minder wil, dan krijg je het ook." Dat moet je niet doen.
Ik denk dat de focus teveel ligt op dat geld. Ik vind het eigenlijk geen boeiend thema. Geld is als een schoenveter, die is ook maar één onderdeel van het hele lopen. Er is meer in het leven dan geld. Misschien is het wel goed dat we minder verdienen.'
Delen
'Je moet delen, communiceren. Veel fotografen kunnen die mindshift niet maken. Het is afgelopen met dat licentiegedoe, het bestaat niet meer, live with it. Komt nooit meer terug, dus word wakker en bedenk wat er dan wel is. Niet huilen in een hoekje over wat niet meer is, maar glimlachen om de nieuwe kansen.
Ik heb ook niet de gouden oplossing, maar ik kan je wel verzekeren dat het oude systeem niet meer werkt.
Een vriend van mij is muzikant en hij had heel veel problemen met het illegaal kopiëren van zijn muziek. Nu zet hij alles online, gelijk, en vraagt om te betalen met een tweet of te betalen wat je wilt, één van de twee. Hij verdient nu veel meer dan eerst met de verkoop van zijn cd's. En hij geeft ook veel meer concerten, omdat veel meer mensen hem kennen. Voordat hij zijn muziek deelde op het internet kende niemand hem. Dus je moet iets weggeven om weer iets terug te krijgen.
Mijn vrouw is fotograaf en die vindt dat delen moeilijk, heel jammer. Ik zou juist mijn foto's gaan delen. Maar zorg er dan wel voor dat je naam genoemd wordt of – nog beter -je website, want eigenlijk is je website het meest waardevolle dat je hebt. Maar veel fotografen hebben niet eens een goede site. Een goede site is zo belangrijk. Dat geldt voor mij ook, het is mijn allerbelangrijkste zakelijke bezit.'
Vakmanschap moet terug
'Techniek is superbelangrijk voor een fotograaf. Het is foute boel als je denkt dat je alles al weet. Je moet iedere dag willen leren. Je moet je gereedschap kennen, je moet alles over licht weten en iedere dag iets nieuws bijleren, je moet naar cursussen, websites bekijken, dat is allemaal onderdeel van je vak.
Het gaat niet om het handschrift of het concept, het gaat om de beheersing van het vakmanschap en dat wordt niet meer geleerd op de Nederlandse kunstacademies, jammergenoeg.
Ze leren geen vak meer, maar ze worden tot kunstenaar opgeleid, concept, blabla, vaag, vaag. Niemand weet meer hoe ze een camera moeten vasthouden, hoe je met licht omgaat. Techniek is heel belangrijk.
Bij fotografie gaat het om licht en licht is niet digitaal geworden. Ik besteed misschien wel de halve werkdag aan bijscholing. Twitter volgen, blogs bezoeken, kijken, praten. Alles in de gaten houden. Als je dat niet doet, dan heb je volgens mij geen toekomst. Je moet blijven leren.'