Menu Zoeken

Ondernemen kun je leren en goede coaching is overal te vinden

Het aanleren van de juiste technische vaardigheden en het aanschaffen van de nieuwste apparatuur was lange tijd voldoende om met het maken en verkopen van foto’s een goed belegde boterham te verdienen. Maar die tijden liggen achter ons. Een fotograaf moet tegenwoordig veel meer kunnen en waarschijnlijk ook veel meer doen om succes te hebben. Veel van die nieuwe, noodzakelijke vaardigheden vallen onder het begrip ‘ondernemen’. Het aantal trainingen , cursussen en workshops waar fotograferen leren om te ondernemen neemt snel toe. Wij vroegen een viertal aanbieders naar hun visie op de markt en de kansen voor fotografen. Ook leggen ze uit wat ze fotografen kunnen leren en hoe dat kan helpen om met succes je beroep uit te oefenen.

FotoCoaches

hans-van-rhoon ad-van-son

Hans van Rhoon & Ad van Son
www.fotocoaches.nl

Wat is momenteel de grootste uitdaging voor een fotograaf? Een bestaan te realiseren rond het soort werk dat die fotograaf na aan het hart ligt.

Wat moeten fotografen doen en leren om succes te hebben? Het werk moet natuurlijk goed zijn en dienend aan het doel dat de fotograaf voor zich ziet. Daarnaast moet je de juiste wegen leren te bewandelen, zowel op publicitair als financieel vlak. Aanvoelen wanneer een visje moet uitwerpen. Soms moet je aan een opdrachtgever een idee weggeven dat je zelf niet kan uitvoeren; de kans is groot dat hij zijn erkenning dan later honoreert met een andere opdracht voor jou.

Waar liggen de kansen en wat zijn de bedreigingen? De kansen liggen in een goed onderzoek: wat wil je eigenlijk, hoe maak je jouw portfolio optimaal en heel belangrijk: is het afzetgebied voor je werk ook financieel interessant? Een serieuze bedreiging is het zwarte gat waarin je kunt vallen wanneer je weet dat je goed werk maakt, maar niet aan de bak komt. Wij zijn onder andere voor deze groep de FotoCoaches begonnen.

Wat is het doel van jullie cursus of workshop? Wij geven geen cursus of workshop: wij geven een compleet coaching programma. Daarin geven we fotografen meer inzicht in en praktische kennis over de mogelijkheden die er voor hen zijn. Er zijn bijvoorbeeld op subsidiegebied veel meer mogelijkheden om een project te financieren, dan veel fotografen denken. Onze coaching blijkt in de praktijk een kickstart te geven, zeker ook omdat het groepsgewijs is en er dus veel ijk- en vergelijkmomenten tussen de verschillende fotografen zijn. En de fotografen ervaren de rivaliteit als zeer positief; het houdt ze scherp.

Voor wie is jullie aanbod bedoeld? Fotografen, die goed werk maken, maar die het niet lukt om opdrachten binnen te halen of een project gesubsidieerd te krijgen.

Wat bieden juliie de deelnemende fotografen concreet? Zes, acht of tien sessies, waarin drie masterclasses zitten, die gegeven worden door drie specialisten in fondsenwerving, sociale media & websites en fotoagentschappen. In de eerste les vertellen de FotoCoaches waaraan een goed projectvoorstel moet voldoen. Dit wordt dan op financiële haalbaarheid getoetst door de fondsenwerfster in een volgende les. Wij begeleiden de project-voortgang met het aanscherpen van hun portfolio, qua selectie en vorm, maar ook in fotografisch-technische zin. Er wordt uitleg gegeven over wat fotoagentschappen doen en waar een portfolio specifiek aan moet voldoen om aansluiting te vinden bij een fotoagentschap. De les sociale media & website leert de deelnemers optimaal gebruik te maken van deze media om hun portfolio’s te promoten. Tenslotte zijn er de terugkom-momenten voor verdere begeleiding van hun projecten.

Hoe kunnen ze het geleerde in de praktijk brengen? Daar beginnen ze eigenlijk al tijdens de sessies met de FotoCoaches mee. Alle sessies zijn gericht op de praktijk: van portfolio-website tot subsidieaanvraag/crowdfunding. De één zal zich meer thuis voelen bij traditionele fondsen, de andere ziet meer in crowdfunding.

Wat verwacht je van de deelnemers? Wij verwachten serieuze deelnemers, die over hun toekomst hebben nagedacht, Door bewust voor de FotoCoaches te kiezen hebben ze onze verwachtingen eigenlijk al waar gemaakt. Maar wat misschien nog belangrijker is: wat verwachten ze van ons? Wij geven ze kennis, gereedschappen en contacten, waarmee ze verder kunnen.

Heb je nog een tip of advies? Ga met je tijd mee, actualiseer voortdurend je portfolio. De soort fotografie waar vraag naar is, verandert constant.

Saach

sacha-kramer

Sacha Kramer

Wat is momenteel de grootste uitdaging voor een fotograaf? Het krijgen van voldoende goed betaalde opdrachten, zowel bij vaste opdrachtgevers als nieuwe opdrachtgevers.

Wat moeten fotografen doen en leren om succes te hebben? Gevoel krijgen voor wat een opdrachtgever beweegt en hoe je als fotograaf daar waarde kan toevoegen. Ik zie teveel fotografen die werk aanbieden zonder het te duiden. Ze gaan ervan uit dat de opdrachtgever wel ziet waarvoor ze in te zetten zijn. Er wordt vaak vergeten dat je ook een behoefte kunt creëren, mensen op ideeën brengen en inspireren. Maar met kennis alleen kom je er niet. Uiteindelijk is je focus bepalen en daarop actie ondernemen het allerbelangrijkste. Dat lijkt zo simpel, maar is vaak lastig vol te houden. Daarnaast moet je in deze tijd veel doen aan zelfmarketing. Het is een cruciaal onderdeel van je bedrijfsvoering.

Waar liggen de kansen en wat zijn de bedreigingen? Bedreigingen zie ik onder andere in de bladenmarkt en bij de dagbladen. Opdrachten lopen terug en de bedragen die betaald worden gaan omlaag. Andere bedreigingen zitten in het middensegment op alle vlakken. Zowel in de particuliere markt als in de zakelijke markt. Fotografen die zich niet weten te onderscheiden hebben hier veel last van. Maar er zijn zeker ook kansen. Iedere fotograaf die inspeelt op het doel van de opdrachtgever en daar met fotografie een bijdrage aan kan leveren, maakt zijn of haar kansen op een opdracht groter. Zo moet je als fotograaf van foto's voor websites weten wat foto's doen op een website en hoe je met fotografie kan bijdragen aan het doel dat de opdrachtgever met zijn of haar website heeft. Een ander voorbeeld is dat je steeds meer creatieven in de zakelijke wereld ziet die visueel terug geven wat er in een bedrijf gaande is, zodat het bedrijf vanuit een hele andere invalshoek aan verbeteringen kan werken. Het is een andere manier van kijken naar fotografie en het verkopen van je fotografie. Waar voor de fotograaf de foto vaak het doel is, ligt het doel voor de opdrachtgever op een heel ander vlak. Als je dat inzichtelijk hebt ga je weer mogelijkheden zien. Als je kijkt naar specifieke gebieden dan zie ik kansen bij onder andere bewegend beeld en in de foto als kunstvorm. Maar ook daar geldt dat je goed moet weten wat een klant beweegt. Zo kun je een foto voor aan de muur aanbieden in allerlei formaten. Maar het wordt voor klanten pas interessant als je ze helpt een werk of woonplek aantrekkelijker te maken met behulp van fotografie.

Wat is het doel van je cursus of workshop? Fotografen in beweging zetten. Door verbinding te maken van hun eigen talenten en kwaliteiten met de markt, waardoor de kansen op opdrachten vergroot wordt.

Voor wie is je cursus of workshop bedoeld? Zowel voor beginners als gevorderden. Ik richt me meer op de toegepaste fotografie en minder op de autonome fotograaf. Het belangrijkste is dat de fotograaf inziet dat er echt iets moet gaan gebeuren en bereid is om daar mee aan de slag te gaan.

Wat biedt je de deelnemende fotografen concreet? Ik biedt verschillende trajecten aan:

  • Individuele begeleiding waarin ik met een fotograaf in 1 dag werk aan een marketingplan, voor fotografen die weer even focus en richting nodig hebben.
  • Individuele begeleiding van een half jaar of een jaar waarin we werken aan een marketingplan en waarbij je begeleiding krijgt bij de uitvoering. Voor fotografen die focus en richting nodig hebben en begeleid willen worden bij de uitvoering ervan.
  • Online training ' In 4 stappen naar je opdrachtgever' is een laagdrempelige training voor fotografen die graag zelf in hun eigen tijd aan de slag gaan en zelf bepalen hoe lang ze erover doen.
  • Gedurende het jaar geef ik verschillende korte workshops in groepen vooral geschikt voor fotografen die weer even getriggerd willen worden.

Hoe kunnen ze het geleerde in de praktijk brengen? In mijn trainingen en individuele trajecten geef ik veel tools en templates mee die fotografen kunnen gebruiken in de praktijk. We maken concrete afspraken over wat ze te doen staat. In de langere trajecten bespreken we de resultaten en kijken we wat er nodig is om de volgende stap te maken.

Wat verwacht je van de deelnemers? Ik verwacht een open instelling omdat ik denk dat je dan het meeste leert. Daarnaast heb je er als deelnemer het meeste aan als je het echt gaat doen. De theorie is allemaal niet zo ingewikkeld. Je maakt pas stappen als je actie onderneemt en daarop steeds weer verbeterd. Blijven ontwikkelen, uitvoeren en leren.

Heb je nog een tip of advies? Kijk naar signalen en veranderingen - ook buiten de fotografiewereld - en kijk hoe je dat kan vertalen naar je eigen fotografiepraktijk. Praat met je opdrachtgevers over wat zij in jou zien en waarderen, maar ook welke zaken zij belangrijk vinden in het algemeen. Laat regelmatig iets van jezelf horen of zien, niet alleen als je om opdrachten verlegen zit.

Pimlr

rob-te-velde pim-van-der-maden

Rob te Velde (links) Pim van der Maden (rechts)
www.pimlr.com

Wat is momenteel de grootste uitdaging voor een fotograaf? Een inkomen uit de fotografie te blijven halen. De gemiddelde klant weet niet meer welke waarde een fotograaf levert. Totdat de fotograaf een duidelijk waarde-bod weet neer te zetten door middel van zijn beeldmateriaal, presentatie, overtuigingskracht en persoonlijkheid, onderscheid hij zich nog niet van de broer, neef of kennis die een leuke - of misschien wel prima - foto's kan maken. De gunfactor zal dan zeker bij de ander liggen en met de prijs ben je in het nadeel. De uitdaging is dus om meer te zijn dan alleen een goede beeldmaker.

Wat moeten fotografen doen en leren om succes te hebben? Inzien dat je naast vakman ook ondernemer en verkoper bent. Sommige fotografen zullen nieuwe verdienmodellen moeten ontwikkelen om hun werk aan de man te blijven brengen. Alle fotografen moeten als verkoper aan de slag: denken vanuit de klant, je eigen persoonlijkheid inzetten als marketinginstrument, je verkoopvaardigheden vergroten. Foto's worden niet meer verkocht vanwege het beeld zelf. Er is marketing voor nodig, een verkoopplan en volharding. Door te durven denken buiten de vertrouwde kaders geeft voldoening! Je zet meer van je talenten in, je wordt een rijker mens doordat je jezelf ontwikkelt. Het is een mind-shift, die iedere fotograaf leidt naar een ander pad, zelfs een andere bestemming. Dat maakt unieke fotografen en beeldmateriaal van veel betere kwaliteit. En dat geeft de goede naam van professionele fotografie weer glans.

Waar liggen de kansen en wat zijn de bedreigingen? In een wereld van grauwe middelmaat heb je de kans om er boven uit te steken met aansprekende fotografie. De grootste kansen vind je in je eigen persoonlijkheid, stijl, oog voor beeld. Dat maakt jou uniek en onderscheid je dus van anderen. Pak die kans en maak duidelijk wie jij bent en wat je voor je klanten kan betekenen. De markt is in de afgelopen jaren (weer) totaal veranderd; vijftig jaar geleden was voor elke keer dat een beeld vastgelegd werd een professionele fotograaf nodig, met verstand van zijn apparatuur en van het werkproces. Vijfentwintigjaar geleden konden veel mensen in Nederland al zelf een redelijk plaatje schieten, maar moesten voor de reportages en kwaliteitsbeelden nog wel een professional ingehuurd worden. Nu is het zelf fotograferen nog toegankelijker geworden. Er zijn veel te veel aanbieders in de middenlaag, waar je je dus niet meer op apparatuur of beeldkwaliteit kunt onderscheiden. Veel fotografen zien dat over het hoofd. De bedreiging is dus niet de verandering van de markt, maar het uitblijven van de aanpassingen van de fotograaf daarop.

Wat is het doel van jullie cursus/workshop? Ons doel is om gepassioneerde beeldmakers inzicht te geven in hun talenten en beperkingen en hoe ze deze kunnen vertalen naar potentiële klanten. Met als achterliggende doel: een gezonde bedrijfsvoering voor professionals. Dus inclusief winst, voldoening, zicht op een langdurig succesvol bestaan. Daarvoor staan algemene ondernemersvaardigheden ten diensten, maar ook de ontwikkeling van persoonlijke en professionele vaardigheden zoals lef, inspiratie, innovatief denken, klantgericht handelen en verkoopvaardigheden.

Voor wie is jullie cursus/workshop bedoeld? Zowel voor starters in de markt als voor gevestigde fotografen. Mensen met passie voor mooie beelden, die er werk van willen maken om zakelijk succesvol te zijn.

Wat bieden jullie de deelnemende fotografen concreet? Workshops waarin we deelnemers op persoonlijke basis helpen bij het in kaart brengen van hun eigen talenten en mogelijkheden. Informele bijeenkomsten van het Pimlr netwerk. Persoonlijke coaching door een succesvol fotograaf en door een professionele coach. Meestal apart van elkaar en een enkele keer samen. Inspiratie door steeds te blijven uitdagen, zowel in de mail, als in de workshops, als in het persoonlijke contact. De mogelijkheid om vragen te stellen, businessplannen te laten beoordelen, te sparren over ideeën. En soms ook ongevraagd advies, zoals wanneer op een website iets staat (of juist niet staat) dat ons opvalt. We wachten niet af, maar houden er ook van om onze klanten te verrassen.

Hoe kunnen ze het geleerde in de praktijk brengen? Tijdens de workshops zie je de mind-shift al ontstaan en dat is ook wat we terugkrijgen van deelnemers: mijn ogen gingen open, ik heb nieuwe manieren ontdekt, ik heb inspiratie gevonden. Met vragen en opmerkingen kunnen we altijd verder werken, via de mail of telefoon. Lid zijn bij Pimlr betekent dat je je kunt laten inspireren op elk gewenst ogenblik en dat je altijd met je vragen bij ons terecht kunt. Kostprijsberekening, business modellen, netwerk mogelijkheden zijn heel praktische tools die we aanbieden.

Wat verwacht je van de deelnemers? Bereid zijn om uit hun comfortzone te stappen om daarmee hernieuwd te kunnen kijken naar de eigen talenten en mogelijkheden. Open staan om uitgedaagd te worden en verder te denken dan je ooit voor mogelijk hebt gehouden. De kansen liggen vaak binnen de grenzen van de bedreigingen. Als je het ergens moeilijk mee hebt, is dat een punt om aandacht aan te schenken, niet om op vast te lopen. Je moet het zelf doen, maar je hoeft het niet alleen te doen. We verwachten dat je ons de gelegenheid geeft om je verder te helpen.

Heb je een tip of advies? Ga bij jezelf na of je als vakman nog steeds werkt vanuit het grote plezier in de fotografie! img sonja

Sonja van Driel

sonja-van-driel

Sonja van Driel
www.sonjavandriel.nl

Wat is momenteel de grootste uitdaging voor een fotograaf? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Het verschilt van persoon tot persoon. Naast het ontwikkelen van een eigen beeldtaal is het traject van het vinden van opdrachten van essentieel belang. Er is een groot aantal fotografen dat het erg druk heeft en een stevige positie in de markt heeft veroverd. Hun uitdaging is om de opdrachten op tijd af te krijgen. Maar er is ook een aantal dat concurrentie ervaart van fotografen of beunhazen die de markt lijken te verzieken. Deze situatie kan verlammend werken en heeft een hopeloos en uitzichtloos effect. Echter de grootste uitdaging zit mijns inziens niet in de concurrentie maar in de juiste aanpak van zelfpromotie.

Wat moeten fotografen doen en leren om succes te hebben? Succesvolle fotografen spreken niet gauw van een slechte marktsituatie. Zij zoeken linksom of rechtsom een manier om hun opdrachtenportefeuille gevuld te houden. Zij denken in oplossingen, niet in problemen. Zij weten dat succes je niet overkomt maar dat je het afdwingt. Als fotograaf sta je er alleen voor om je carrière vorm te geven. Je hebt als het ware een bedrijfje dat je moet opzetten en draaiende houden. Net als fotografie een vaardigheid is die je kunt leren geldt dat ook voor ondernemerschap. Door je te verdiepen in de zakelijke kant van het vak wordt succes maakbaar. Echter met louter theorie ben je er nog niet. Ondernemen behelst veel meer dan het hebben van kennis ervan. We kunnen leren tot we een ons wegen, maar het gaat toch vooral om het uitvoeren van je ideeën en ondernemersplannen. Er ligt een groot verschil tussen weten en doen. Dat laatste vereist de nodige daadkracht, er is geen ruimte voor de zogenaamde mañana mañana houding. Daarnaast kan onzekerheid of faalangst een rol spelen bij de verovering van je marktaandeel. Ieder mens heeft in meer of mindere mate last van dergelijke gevoelens maar als dit je weerhoudt om jezelf te presenteren aan opdrachtgevers werkt het belemmerend.

Waar liggen de kansen en wat zijn de bedreigingen? Er zijn drie bedreigingen waar je voor moet waken. Wanneer je deze herkent liggen daar tegelijkertijd de kansen. Ten eerste is het risicovol om als fotograaf teveel van jezelf uit te gaan. Velen onder ons zijn individualistisch ingesteld. Dat is goed want we moeten beelden bedenken en zelfstandig foto’s tot stand brengen. Dat vereist een solitaire, eigenzinnige en eigenwijze houding. Anderzijds is die attitude riskant bij het vinden van opdrachtgevers. Je vak baseren op eigen gevoelens en wensen is een valkuil. Wat heeft mijn klant nodig, wat is zijn belang of behoefte, hoe kan mijn fotografie daarbij aansluiten, hoe kan ik hem helpen? Als je in staat bent om vanuit je klant en je doelgroep te redeneren liggen de kansen voor het oprapen. Van belang is wel dat je dicht bij je authenticiteit blijft. Het is de kunst om een balans te vinden tussen jouw verlangens en die van de opdrachtgever. Ten tweede is het cruciaal om mee te gaan met de tijd. Innoveren geldt voor ieder vak, dus ook voor het fotografie vak. Wanneer je tien jaar lang succesvol bent op een bepaald gebied of met een bepaalde fotografiestijl betekent dat niet dat het altijd zo blijft. Nu hoef je niet per se nieuwe producten te ontwikkelen maar om een marktaandeel te behouden werk je aan nieuwe vormen, specifieke thema’s, onalledaagse belichtingstechnieken of een nieuwe stijl van fotografie. Het zijn vernieuwingen waar mensen niet zozeer naar vragen maar wat je vanuit jezelf maakt en aanbiedt. Er is een groot verschil tussen voorlopers, volgers of achterlopers. Fotografen als Iwan Baan, Maartje Roos en Seth Casteel zijn slechts enkele voorbeelden van voorlopers, oftewel vernieuwers. Ten derde is het goed om te beseffen dat je bedrijf nooit alleen maar crescendo gaat. Ik moet de eerste nog tegenkomen die non-stop fluitend door het ondernemersleven stapt. Tegenvallende omzet, een boze klant die naar de concurrent stapt, ziekte of ander leed in je privéleven; niemand lijkt aan zijn portie te ontkomen. In goede tijden lijkt alles vanzelf te gaan maar in slechte tijden wordt er een beroep gedaan op persoonlijke kracht en doorzettingsvermogen. Dat zijn de momenten waarop de ware ondernemer zich manifesteert.

Wat is het doel van je ondernemersboeken? Het doel is enerzijds om te leren begrijpen wat de motieven van opdrachtgevers zijn om voor een bepaalde beroepsfotograaf te kiezen, of juist niet. De vele interviews die ik met opdrachtgevers heb afgenomen zijn een ware wake-up call. Zij spreken openharig over hun negatieve en positieve ervaringen met fotografen. Wie goed naar hen luistert is ongetwijfeld in staat om zichzelf als fotograaf op de kaart te zetten. Dat is niet alleen mijn stellige overtuiging maar ook die van de opdrachtgevers. Anderzijds is het doel om concrete informatie te verschaffen over het organisatorische proces van je onderneming als fotograaf. Met sprekende en herkenbare voorbeelden uit de praktijk van fotografen worden praktische zaken als netwerken, acquisitie plegen, online in beeld komen en blijven, factureren en dergelijke uitgediept. Daarnaast houden de boeken een spiegel voor waarmee je valkuilen leert herkennen en voorkomen. Tot slot zet het je in de actie-modus om met enthousiasme de markt te bestormen.

Voor wie zijn je boeken bedoeld? Voor fotografen uit alle disciplines, ongeacht of ze nog maar net aanvangen of al de nodige ervaring hebben. Het enige uitgangspunt is dat ze serieus aan de slag willen als fulltime of parttime beroepsfotograaf.

Wat biedt je concreet? De informatie wordt aangeboden op twee verschillende manieren: online en op papier. Online Interviews is een online omgeving waar je toegang krijgt tot tientallen interviews met opdrachtgevers en professionals uit de fotografiewereld zoals Corbis Images, Lars Boering, Chantal Heijnen, TNT, Shell en vele anderen. Het betreft afwisselend geschreven artikelen en audio opnames waarbij de volledige gesprekken zijn te beluisteren. Online Interviews kan tegen een geringe vergoeding worden geraadpleegd. De ondernemersboeken voor fotografen zijn alleen beschikbaar in gedrukte vorm: Ondernemer in Beeld is een praktisch handboek en is bedoeld als leerboek en naslagwerk. Het boek kost €24,50. Opdrachtgever in Beeld is gevuld met interviews met Nederlandse en Belgische opdrachtgevers zoals foto-agenten, uitgeverijen, pr- en reclamebureaus e.d. Het boek kost €12,50. Er wordt momenteel een korting van 15% op de boeken geboden voor de leden van Dutch Photographers. Door de kortingscode DP in te vullen bij het bestelproces in de webwinkel word het bedrag automatisch aangepast.

Hoe kunnen ze het geleerde in de praktijk brengen? Net zoals iedere nieuwe vaardigheid die je leert gaat het toch vooral om de uitvoering ervan. Vergelijk het leren ondernemen met het leren van een vreemde taal. Je kunt Frans leren tijdens een cursus, op school of zelfs op de universiteit. Maar ga naar Parijs en spreek met de Fransen. Zo leer je de taal pas echt. Oefening baart kunst, dat geldt ook voor het ondernemen. Uit mijn boeken en online interviews kunnen fotografen zelf conclusies trekken. Vervolgens maken zij de vertaalslag om te werken aan hun eigen specifieke actieplan. Dan is het alleen nog maar een kwestie van het plan uitvoeren. Dat gaat, net als het spreken van een nieuwe taal, niet gelijk vloeiend. Je hapert en stottert wat, je maakt eens een fout of zelfs een blunder. Maar het is wel de beste manier op het geleerde te beheersen. Door niet te spreken, uit angst voor het maken van fouten leer je de taal nooit goed beheersen. Et voila, dat geldt ook voor ondernemen.

Wat verwacht je van de lezers? Dat ze geïnspireerd raken. Verder stippelt de fotograaf zelf zijn of haar traject uit. Niemand neemt hen bij de hand. Als fotograaf/ondernemer maak je zelf beslissingen, bepaal je zelf waar en wanneer je netwerkt, welke prijzen je berekent, et cetera. Fotografen zijn initiatiefrijk genoeg om dat zelfstandig uit te voeren.

Heb je een tip of advies? Uiteraard is het hebben van voldoende kennis over fotografie en het ontwikkelen van een eigen beeldtaal de eerste stap naar een bestaan als fotograaf. Vervolgens zul je jezelf in beeld moeten brengen bij de voor jou relevante opdrachtgevers. Vraag jezelf serieus af of het beter is om te investeren in weer een nieuwe lens of dat het wellicht verstandiger is om tijd en geld te investeren in het opdoen van zakelijke kennis. Mijn belangrijkste advies is dan ook om jezelf niet alleen als fotograaf maar ook als ondernemer te beschouwen. Het uitstippelen van het commerciële traject staat volledig los van je fotografie. Beiden zijn even belangrijk; is één van de twee niet op orde, komt je carrière onvoldoende van de grond.